Αγαπητοί ,
Με την επιστολή μου αυτή, θα ήθελα να σας θέσω υπόψη τις προσπάθειες που καταβάλει η Περιφερειακή Αρχή, από την πρώτη κιόλας ημέρα ανάληψης των καθηκόντων της, έτσι ώστε να αποκαταστήσει την αδικία που υφίσταται η Στερεά Ελλάδα στους όρους χρηματοδότησης της από ευρωπαϊκούς πόρους.
Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, η Περιφέρειά μας έχει πέσει θύμα μίας στατιστικής στρέβλωσης, που την κατέτασσε, επί σειρά ετών, στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες Στόχου 2, θεωρώντας την πλουσιότερη και πιο αναπτυγμένη από τις υπόλοιπες, δεδομένου ότι το κεφαλήν ΑΕΠ της εμφανίζεται πολύ υψηλότερο από ότι είναι στην πραγματικότητα, λόγω της βιομηχανικής συγκέντρωσης στα Οινόφυτα και το Σχηματάρι.
Αν ωστόσο, δει κανείς τους δείκτες φτώχειας, ανεργίας αλλά και κοινωνικού αποκλεισμού, θα αντιληφθεί ότι είναι πολύ υψηλότεροι από τον εθνικό μέσο όρο. Παρά ταύτα, για τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις λαμβάνεται υπόψη μόνο ένα στατιστικό στοιχείο που έχει να κάνει με το ΑΕΠ το οποίο εν προκειμένω είναι πλασματικό, με αποτέλεσμα η Περιφέρειά μας να λαμβάνει δραματικά λιγότερα χρήματα από ότι οι υπόλοιπες Περιφέρειες της Ελλάδας.
Για το λόγο αυτό, στο πλαίσιο του διαρκούς αγώνα τον οποίο καταβάλλουμε για να ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση, συντάξαμε μία ολοκληρωμένη μελέτη η οποία αποδεικνύει, για πρώτη φορά με στοιχεία, το μεγάλο πρόβλημα και την κατάφορη αδικία.
Συνοπτικά, η εν λόγω μελέτη εστιάζει στα παρακάτω:
Κοινωνικοοικονομικοί δείκτες Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
- Βάσει στοιχείων του 2014, το ΑΕΠ/κάτ. ανέρχεται στο 61% του μέσου όρου της ΕΕ-28 και επομένως η Περιφέρεια ανήκει ουσιαστικά στην κατηγορία των «λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών», δηλαδή των πιο «φτωχών» πανευρωπαικά
- Εμφανίζει τη μεγαλύτερη, μαζί με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ποσοστιαία μείωση ΑΕΠ/κάτοικο. (-25%), κατά την περίοδο 2010-2014, από όλες τις ελληνικές περιφέρειες
- Εμφανίζει ανεργία 27%, από τα μεγαλύτερα ποσοστά στη χώρα, και ποσοστό αύξησης ανεργίας 114% μεταξύ 2010-2014 (το πέμπτο μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης της ανεργίας μεταξύ των Περιφερειών της χώρας)
- Με βάση τον περιφερειακό δείκτη κοινωνικής προόδου (RSPI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καταλαμβάνει την προτελευταία θέση μεταξύ των ελληνικών περιφερειών και την 253ηθέση μεταξύ των 272 περιφερειών της ΕΕ-28.
Το πρόβλημα των Οινοφύτων/Σχηματαρίου
- Το παραγόμενο ΑΕΠ στην περιοχή Οινοφύτων/Σχηματαρίου αφορά και καταναλώνεται κατά κύριο λόγο στην Αττική. Πράγματι, ενώ το ΑΕΠ της Βοιωτίας μεταξύ 2002-2013 υπερέβαινε το ΑΕΠ της Στερεάς, κατά 28% έως 46%, το δηλωθέν μέσο εισόδημα των κατοίκων σε Οινόφυτα/Σχηματάρι υπερέβαινε αντιστοίχως μόνο κατά 1% έως 9% το μέσο εισόδημα της Περιφέρειας.
- Εκτιμάται ότι το ΑΕΠ της Στερεάς Ελλάδας θα ήταν κατά 6 έως 12% χαμηλότερο από το εμφανιζόμενο τα τελευταία 15 χρόνια, εάν δεν συνυπολογιζόταν σε αυτό το παραγόμενο ΑΕΠ στην περιοχή Οινοφύτων/Σχηματαρίου.
- Με βάση την προαναφερθείσα εκτίμηση, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, την περίοδο 2007-2013, θα ήταν περιφέρεια “phasing out”, με όλες τις θετικές επιπτώσεις στη χρηματοδότηση τόσο από το ΕΣΠΑ 2007-13 όσο και από το ΕΣΠΑ 2014-2020.
- Στην περίπτωση αυτή η κοινοτική συνδρομή στο ΠΕΠ 2007-2013 εκτιμάται ότι θα ήταν της τάξης των 750 εκ.€ αντί των 455 εκ.€.
- Ομοίως, αν επωφελείτο της μέσης κοινοτικής συνδρομής στα ΠΕΠ των Περιφερειών Μετάβασης πρώην phasingout , το ΠΕΠ Στερεάς 2014-2020 θα ελάμβανε κοινοτική συνδρομή περί τα 300 εκ.€ αντί των σημερινών 95 εκ.€
Αναζήτηση αντίστοιχων περιπτώσεων στη ΕΕ-28
Η Στερεά Ελλάδα αποτελεί μάλλον μοναδική περίπτωση στην ΕΕ-28. Η «έξαρση» του ΑΕΠμιας περιοχής NUTSIII (Βοιωτία) σε σχέση με τη λοιπή Περιφέρεια (NUTS II) δεν εντοπίζεται στην πρωτεύουσα της Περιφέρειας ή σε σημαντικό αστικό κέντρο – όπως στις αντίστοιχες περιπτώσεις της ΕΕ-28 – αλλά σε μια πρώην αγροτική περιοχή της.
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας στις διαδοχικές προγραμματικές περιόδους των Διαρθρωτικών Ταμείων
- Η χρηματοδότηση της Στερεάς Ελλάδας από τα Διαρθρωτικά Ταμεία μειώνεται σημαντικά από την Προγραμματική Περίοδο 2007 – 2013 και μετά
- Το ΠΕΠ Στερεάς, από 8,31% του συνόλου των 13 ΠΕΠ στο Β΄ ΚΠΣ, καταλήγει στο 2,11% του Περιφερειακού Σκέλους του ΕΣΠΑ 2014-2020
- Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αναλογεί από το ΕΣΠΑ 2014-2020, για όλη την περίοδο, κοινοτική συνδρομή 474€/κάτοικο έναντι μέσου όρου:
- 1063 €/κάτ. των Περιφερειών Μετάβασης
- 596 €/κάτ. των περισσότερο ανεπτυγμένων Περιφερειών
- 605 €/κάτ. των λιγότερο ανεπτυγμένων Περιφερειών
- Αυτό συνεπάγεται ότι προβλέπονται 321 εκ. € λιγότερα απ’ όσα θα της αναλογούσαν αν ελάμβανε το μέσο ποσό ανά κάτοικο των περιφερειών μετάβασης
- Αντιστοίχως, αν περιορισθούμε στην περίοδο 2017-2020, της αναλογεί κοινοτική συνδρομή 232 €/κάτ. έναντι μέσου όρου:
- 518 €/κάτ. των Περιφερειών Μετάβασης
- 279 €/κάτ. των περισσότερο ανεπτυγμένων Περιφερειών
- 784 €/κάτ. των περισσσότερο ανεπτυγμένων Περιφερειών
- Κατά συνέπεια, για την περίοδο 2017-2020, προβλέπονται 156 εκ.€ λιγότερα απ’ όσα θα της αναλογούσαν αν ελάμβανε το μέσο ποσό ανά κάτοικο των περιφερειών μετάβασης
Άλλες επιπτώσεις της κατάταξης της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας σε κατηγορίες ανεπτυγμένων περιφερειών
Το στατιστικά αυξημένο ΑΕΠ/κάτ. της Στερεάς Ελλάδας επηρεάζει, με αρνητικές συνέπειες, για τις επιχειρήσεις της, τους Χάρτες Περιφερειακών Ενισχύσεων, τους Αναπτυξιακούς Νόμους, τα Μέσα Χρηματοοικονομικής Τεχνικής και ορισμένες κατηγορίες δανείων της ΕΤΕπ
Σενάρια κατανομής πόρων ΕΣΠΑ 2014-2020 με βάση επίκαιρα στατιστικά στοιχεία και συνυπολογισμό, ή μη, του παραγόμενου ΑΕΠ στα Οινόφυτα/Σχηματάρι
Σύμφωνα με την υφιστάμενη περιφερειακή κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ 2014 – 2020, στη Στερεά Ελλάδα αντιστοιχούν συνολικά 254 εκ.€
Πρώτο σενάριο: Εάν ο υπολογισμός στηριζόταν σε στοιχεία 2011-2013 και συνέχιζε να θεωρείται «Περιφέρεια Μετάβασης» θα της αντιστοιχούσαν:
- για την περίοδο 2014-2020: 416 εκ.€ ( 157 εκ.€ περισσότερα)
- για την περίοδο 2017-2020 : 237 εκ.€ ( 110 εκ.€ περισσότερα)
Δεύτερο σενάριο:Εάν ο υπολογισμός είχε γίνει με στοιχεία 2007-2010 χωρίς να ληφθεί υπόψη το παραγόμενο ΑΕΠ σε Οινόφυτα/Σχηματάρι, θα της αντιστοιχούσαν:
- για την περίοδο 2014-2020: 301 εκ.€ (42 εκ.ε περισσότερα)
- για την περίοδο 2017-2020: 172 εκ. € ( 45 εκ.€ περισσότερα)
Τρίτο σενάριο: Εάν ο υπολογισμός στηριζόταν σε στοιχεία 2011-2013, η Στερεά θεωρείτο «λιγότερο ανεπτυγμένη περιφέρεια» και συμπεριλαμβανόταν το ΑΕΠ Οινοφύτων/Σχηματαρίου, θα της αντιστοιχούσαν:
- για την περίοδο 2014-2020: 1,26 δισ.€
- για την περίοδο 2017-2020 : 720 εκ.€
Τέταρτο σενάριο:Εάν ο υπολογισμός υπολογισμός στηριζόταν σε στοιχεία 2011-2013, η Στερεά θεωρείτο «λιγότερο ανεπτυγμένη περιφέρεια» και δεν συμπεριλαμβανόταν το ΑΕΠ Οινοφύτων/Σχηματαρίου, θα της αντιστοιχούσαν:
- για την περίοδο 2014-2020: 1,37 δισ.€
- για την περίοδο 2017-2020: 786 εκ.€
Χρηματοδοτικές ανάγκες της περιφέρειας Στερεάς για την περίοδο 2014-2020 οι οποίες δεν καλύπτονται από την υφιστάμενη κατανομή των πόρων
| Κατηγορία Παρέμβασης | Ύψος αναγκαίας πρόσθετηςστήριξης |
| ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛHΤΩΝ | 25.000.000,00€ |
| ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛHΤΩΝ | 50.000.000,00€ |
| ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ –ΟΜΒΡΙΑ | 10.000.000,00€ |
| ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΥΓΕΙΑΣ | 30.000.000,00€ |
| ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ | 15.000.000,00€ |
| ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ | |
| ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ |
| ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑΓΚΑΙΑΣ ΠΡΟΣΘΕΤΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ | 130.000.000,00€ |
Έχοντας λοιπόν την ολοκληρωμένη αυτή μελέτη στα χέρια μας, η οποία και σας επισυνάπτεται, επισκεφθήκαμε την προηγούμενη εβδομάδα στο Στρασβούργο την Ευρωπαία Επίτροπο Περιφερειακής Πολιτικής, κ. Corina Cretu, στην οποία και εκθέσαμε τεκμηριωμένα τη θέση μας. Για πρώτη φορά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της πλέον αρμόδιας Επιτρόπου για το ζήτημα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, έκανε ένα πολύ σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Η κ. Cretu προέβη σε μία σημαντική δήλωση για την Περιφέρειά μας, μέσω της οποίας:
α. Αποδέχεται ότι η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αποτελεί μία ασυνήθιστη περίπτωση
β. Αναγνώρισε την αναντιστοιχία μεταξύ των διαθέσιμων πόρων και των αναγκών της
γ. Έκανε σαφές ότι αυτό προκύπτει λόγω της βιομηχανικής ζώνης Οινιφύτων-Σχηματαρίου.
Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και η πρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Iskra Mihaylova, καθώς επίσης και οι Ευρωπαίοι Επίτροποι κ. Χρήστος Στυλιανίδης και κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, με τους οποίους συναντηθήκαμε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης μας στο Στρασβούργο.
Θα ήθελα δε να επισημάνω πως καμία Περιφέρεια, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, δεν αντιμετωπίζει τόσο σοβαρό ζήτημα και είναι πολύ σημαντικό για εμάς το γεγονός ότι για πρώτη φορά, έγινε επίσημη παραδοχή της ύπαρξης του συγκεκριμένου προβλήματος.
Φυσικά και η ανωτέρω κίνηση δεν συνεπάγεται αυτομάτως και την επίλυση του ζητήματος. Η δήλωση της Επιτρόπου, δε θα ανοίξει σε καμία περίπτωση τους κρουνούς της χρηματοδότησης. Ωστόσο, μέσω των ενεργειών μας αυτών, θέτουμε δύο στόχους.
Ο μεν πρώτος και μακροπρόθεσμος έχει να κάνει με τη συζήτηση που έχει ανοίξει ήδη στην Ευρώπη και αφορά την επόμενη προγραμματική περίοδο, μετά το 2020. Σε αυτή τη συζήτηση, η Ελλάδα μέχρι στιγμής είναι απούσα, ενώ θα έπρεπε να κινείτε δυναμικά, να διεκδικεί και να αναζητά συμμάχους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο δε δεύτερος και πιο βραχυπρόθεσμος αφορά τη νέα κατανομή του ΕΣΠΑ, η οποία θα ξεκινήσει στο τέλος του έτους και την οποία θα αποφασίσει η ελληνική κυβέρνηση. Έχουμε ήδη παρουσιάσει τη μελέτη στον τότε Υφυπουργό και νυν Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης κ. Αλέξη Χαρίτση, με τον οποίο έχουμε αναπτύξει μία εξαιρετική συνεργασία, ευελπιστώντας να γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα αποκατάστασης της αδικίας που πλήττει την περιοχή μας.
Με βάση τα παραπάνω, και με την πεποίθηση ότι το αίτημά μας είναι απόλυτα δίκαιο, προκειμένου να εξασφαλίσουμε σε κάθε πολίτη της Περιφέρειάς μας την ίση μεταχείριση με τους πολίτες των άλλων Περιφερειών της Ευρώπης, σας καλώ πέρα και πάνω από κόμματα και ιδεολογικές διαφορές, να συγκροτήσουμε ένα ενιαίο ισχυρό μέτωπο, με στόχο να διεκδικήσουμε το αυτονόητο.
Σε αυτό τον αγώνα, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας χρειάζεται συμμάχους. Όλοι μαζί, ο καθένας από τη θέση που βρίσκεται, μπορούμε να καταβάλουμε προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, προτάσσοντας τις ανάγκες κάθε γωνιάς της Στερεάς Ελλάδας, έναντι των στατιστικών στοιχείων που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε.
Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων και παραμένω στη διάθεση σας για να συζητήσουμε τις επόμενες κοινές μας ενέργειες.
Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Κώστα Μπακογιάννης
Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας